Op 2 november vieren rooms-katholieken Allerzielen. Deze gedenkdag wordt steeds populairder en opvallend genoeg ook in andere kerken en buiten kerkelijke kring. Jaarlijks één dag nadrukkelijk stilstaan bij wie er niet meer zijn en de blijvende verbondenheid met hen ervaren, voorziet duidelijk in een behoefte. In Mexico is Allerzielen een uitbundig feest, vol kleur, vanuit de ervaring dat de overledenen daadwerkelijk nog deel uitmaken van het leven van de mensen op aarde. Het is een Día de Muertos, een dag van de doden.

In dit overzicht vind je lesmaterialen waarmee je in de klas in gesprek kunt gaan over de beide feesten en de manieren waarop de leerlingen gedenken.

Onderbouw:

• Wereldmuseum Amsterdam – Feest! Día de Muertos. LessonUp les.
• Nederlands Uitvaartmuseum – Doodgewoon in de klas. Lesmateriaal.
• SchoolTV – Dag van de doden (video, 5:00 minuten). De viering van Dia de los Muertos in Mexico.
• Wereldmuseum Leiden – Día de Muertos (artikel).
• NPO Klassiek – Wat is Allerzielen? (video, 1:22 minuten).
• SchoolTV Clipphanger – Wat is Allerzielen?  (video, 1:37 minuten). Animatie over ontstaan van Allerzielen.
• SchoolTV – Allerzielen (video, 2:36 minuten). Kennisclip over gebruiken bij Allerzielen.

Onder- en bovenbouw:

• HUMAN – Dood en rouw. Beeldmateriaal en lesmateriaal.
• RTV Oost – Allerzielen en Allerheiligen: hoe zit het ook alweer (video, 2:14 minuten). Straatinterviews en korte uitleg over beiden feesten.
• Omroep Flevoland – Allerheiligen en Allerzielen (video, 4:44 minuten). Interview over de betekenis van beide dagen.
• Studio Stoop – Allerzielen: speculaas op de begraafplaats (video, 3:36 minuten). Meekijken bij de viering van Allerzielen.
• Open Rotterdam – Allerzielen: ‘Belangrijk is dat mijn zoon weet dat ik hem niet vergeten ben’ (video, 2:30 minuten) Verhalen van over de betekenis van Allerzielen.
• Het Parool – Opinie: ‘Allerzielen is van iedereen’ (artikel)
• RTV Utrecht – Allerzielen steeds breder gevierd. Heel troostrijk om een ritueel te hebben (artikel)

Opdrachten en werkvormen:

🌼 1. Vergelijkende opdracht – “Twee tradities, één thema”

Doel: Begrijpen van overeenkomsten en verschillen tussen Allerzielen en Día de Muertos.
Opdracht: Laat leerlingen informatie verzamelen over beide herdenkingsdagen (oorsprong, rituelen, symbolen, betekenis) en dit in een poster presenteren. Bespreek daarna: Wat zegt dit over hoe verschillende culturen omgaan met de dood en herinnering?

🧵 2. Persoonlijke reflectie – “Mijn herinnering”

Doel: Reflecteren op verlies en herinnering.
Opdracht: Laat leerlingen een korte tekst, brief of gedicht schrijven over iemand die is overleden en wat zij van die persoon hebben geleerd. Optioneel: laat ze dit delen in een kringgesprek.

🕯️ 3. Ritueel namaken – “Herinneringsaltaar”

Doel: Betekenis van rituelen ervaren.
Opdracht: Laat leerlingen een collectief altaar of herdenkingsplek maken in de klas, geïnspireerd op een Mexicaans ofrenda. Ze kunnen foto’s, symbolen, voorwerpen en teksten toevoegen die herinneren aan overledenen. Daarna reflecteren ze op de ervaring.

🎨 4. Creatieve opdracht – “Symbolen van leven en dood”

Doel: Symboliek herkennen en creatief verwerken.
Opdracht: Laat leerlingen met een schilderij, collage of digitale poster uitbeelden hoe zij de dood en herinnering zien en een korte toelichting bij hun keuzes in het werk geven.

📚 5. Filosofisch gesprek – “Wat betekent herinneren?”

Doel: Kritisch en filosofisch denken.
Opdracht: Voer een klassikaal of socratisch gesprek. Stel vragen zoals:

• Waarom herdenken mensen hun doden?
• Verandert herinnering door de tijd?
• Waarom hebben mensen rituelen nodig om te herdenken?
• Zijn rituelen vooral voor troost of voor betekenis?
• Kun je iemand herdenken zonder ritueel? Wat is dan het verschil?
• Kun je iemand loslaten én blijven herinneren tegelijk?
• Wat zegt de manier waarop we herdenken over hoe we naar de dood kijken?

🧑‍⚖️ 6. Debat – “Feest of herdenking?”

Doel: Kritisch nadenken over culturele perspectieven.
Opdracht: Laat de klas debatteren over de stelling: “Día de Muertos is te vrolijk voor een herdenkingsdag.” Laat leerlingen ter voorbereiding meerdere perspectieven (onder)zoeken en informatie verzamelen over de manier waarop samenlevingen met de dood omgaan.