Over de Paul Boersma AWARD

Criteria

• Het is een vakinhoudelijk of vakdidactisch artikel.
• De vo docent godsdienst/levensbeschouwing is de doelgroep.
• Het artikel is geschreven voor en/of op basis van de praktijk.
• Het artikel kent reflectie en/of theoretische inbedding/onderbouwing.
• Het is een pré als het artikel teruggaat op of verwijst naar onderzoek.
• Het is een pré als het artikel ingaat op de actualiteit in vak en wereld.

Beoordeling
De kernredactie en twee redactieraadleden van Narthex beoordelen de jaarlijkse inzendingen. De winnaar en de beoordeling worden in een Narthex-nummer bekend gemaakt.

Prijs
eerste prijs: 150 euro
tweede prijs: 50 euro
derde prijs: 50 euro

Winnaar 2023:

Hannie Hoefnagels & Ina ter Avest hebben het beste artikel van 2023 geschreven.

Hun artikel Weerbaar voor veerkracht. De school als ‘stem’ in de ontwikkeling van veerkrachtige leerlingen beschrijft een situatie die voor iedere docent herkenbaar zal zijn, waarbij vooral aandacht is voor de praktische problemen van leerlingen en onvoldoende voor hun existentiële problemen. Niet alleen is het hierdoor een zeer relevant artikel, het is bovendien goed geschreven en opgebouwd, waardoor de inhoud goed tot zijn recht komt. Door de praktijkvoorbeelden, zowel de situatieschets van Kevin als het lesidee, is het een waardevol artikel voor iedereen die met jongeren werkt. Aan het artikel ligt een uitgebreide theoretische onderbouwing ten grondslag en biedt op deze manier ook voldoende handvaten voor iedereen die verder wil lezen over dit onderwerp. De combinatie van deze factoren zorgde ervoor dat de jury dit artikel beloonde met de Paul Boersma Award voor 2023.

Het artikel begint met een herkenbare situatieschets van een gefrustreerde leerling, Kevin, uit havo 4: “Hij is teleurgesteld, hij kan niet doen wat hij graag wil en moet zich hiertoe zien te verhouden; een existentieel probleem. Voor deze worsteling, een worsteling met levensvragen, is op school geen plaats. Niet de school, niet het docententeam, maar de leerling heeft een probleem, zeggen we. In plaats van ruimte en aandacht te geven, krijgt de leerling een cordon van ‘bezorgde’ volwassenen om zich heen, die zich vooral inspannen een oplossing te vinden. Hun probleem: “Hoe helpen we deze leerling zo spoedig mogelijk aan een diploma?” De ‘technische’ oplossingen van volwassenen vormen geregeld geen oplossing voor de existentiële problemen van jongeren.” Het artikel is niet alleen een pleidooi voor meer aandacht en ruimte voor existentiële problemen van jongeren, maar ook een handreiking hoe dit aangepakt zou kunnen worden. Hannie en Ina maken gebruik van een verscheidenheid aan bronnen om enerzijds het probleem in kaart te brengen en anderzijds de voorgestelde aanpak te onderschrijven. 

Door de actualiteit van mentale weerbaarheid en veerkracht onder jongeren na de covid lockdowns is dit een artikel waar veel docenten en andere professionals zich in kunnen herkennen. Het artikel bevat ook een stappenplan voor een les, waardoor docenten er op een hele praktische manier mee aan de slag kunnen.

Andere genomineerden:

Marcel Elsenaar schreef het artikel 'De ongekende gevolgen van AI vergen een nieuwe manier van denken en lesgeven'. De ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie gaan razendsnel en zijn enorm actueel. Uit het artikel blijkt duidelijk hoeveel onderzoek Marcel gedaan heeft over dit onderwerp. Dit onderzoek wordt vervolgens op een prettig leesbare en overzichtelijke manier aan de lezer gepresenteerd. De ontwikkelingen op het gebied van AI worden vanaf verschillende kanten belicht, waarbij uiteraard aandacht is voor de toepassingen van AI, maar ook voor de regelgeving en de ethische vragen die eromheen hangen. Bovendien noemt Marcel in het artikel een aantal suggesties voor lessen of delen van lessen over AI, wat ook de praktische waarde van dit artikel vergroot.

Uit het artikel: “De eerste reacties op ChatGPT (‘Generative Pre-trained Transformer’) waren tekenend: veel docenten raakten in paniek, omdat hun huidige manier van lesgeven en toetsen hiermee gekaapt werd. Een door een leerling ingeleverd werkstuk geeft niet meer per se weer welke informatie de leerling gezocht heeft en welke conclusies zij daaruit getrokken heeft, terwijl het maken van dat werkstuk hun juist beoogt te trainen op het verwerken van, en reflecteren op, nieuwe informatie. Het kost tijd om in te zien wat je als docent, als schoolteam dan te doen staat. Hoe je wel zorgt dat je menselijke intelligentie traint en toetst. Het vraagt ook om een langere-termijnreflectie op het doel van onderwijs als bijdrage aan menswording in alle menselijke diversiteit en aan een goede samenleving.” Dit artikel zet een waardevolle eerste stap in deze manier van omdenken.

Hanneke de Pater & Jan Marten Praamsma schreven 'Die overwegende in haar hart… Over het lezen van heilige teksten'. Hanneke en Jan Marten trekken in hun artikel de parallel tussen het lezen van heilige teksten en het betreden van heilige ruimtes: “Het is met het lezen van een tekst net als wanneer we met leerlingen echt een heilig gebouw binnengaan. We vertellen ze iets over de functie ervan, de gedragscodes die er gelden (schoenen uit, schouders bedekken...) en hoe je naar het gebouw kan kijken. We geven leerlingen wat duiding om de drempel over te kunnen. Niet meer en niet minder. Wát ze gaan zien, ontdekken ze (van)zelf.” 

Het mooie van dit artikel is dat het erkent dat het betreden van zo’n andere wereld, of dat nu via een tekst of een gebouw is, een  grote stap kan zijn. Die aandacht voor het kwetsbare, in combinatie met de voorgestelde manieren om daarmee om te gaan, maken het een waardevol artikel voor iedere docent die hun leerlingen mee wil nemen op een dergelijke reis. Door de manier waarop dit onderwerp in het artikel gepresenteerd wordt, voelt het lezen van het artikel zelf alsof je eventjes ergens anders bent, ergens waar je zelf ook weer even de verwondering van nieuw inzicht mag ervaren.

Winnaar 2022:

Liesbeth Last heeft het beste Narthex artikel van 2022 geschreven. Haar artikel ‘Gamification’ uit Narthex 22.3 maakt het verschil duidelijk tussen gamification, game-based learning en deductief leren met een lesimpuls. Het artikel bevat fascinerende voorbeelden die bruikbaar zijn in de lespraktijk godsdienst/levensbeschouwing en biedt ook online toegang tot uitgewerkte lesbrieven hierover. Naast praktisch bruikbare handreikingen is het artikel ook gestoeld op relevante vakliteratuur.

Andere genomineerden:

Barbara van den Berg schreef het artikel ‘Transvisie’ voor Narthex 22.2. Het artikel geeft een verhelderend beeld van de confronterende gesprekken die een docent als transvrouw heeft met haar leerlingen. Het artikel is een pleidooi om ingewikkelde en persoonlijke onderwerpen zoals seksualiteit en gender niet uit de weg te gaan en hierbij een liefdevolle visie uit te dragen.

Amira Neijenhuis schreef “Levensbeschouwelijk Onderwijs volgens leerlingen” voor Narthex 22.2. In het artikel deelt ze de resultaten van haar eigen onderzoek bij leerlingen naar het draagvlak voor het basiscurriculum van LERVO. Het artikel biedt ook suggesties voor aanvulling van het curriculum.

Winnaar 2021:

Judith Smedts, docent levensbeschouwing in de Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hunnerberg in Nijmegen, schreef een bijdrage aan Narthex 21.4 (over mensenrechteneducatie). Dit deed zij naar aanleiding van haar afstudeerscriptie over het vormend onderwijs in jeugdinrichtingen. Hoe sluit je aan bij deze specifieke doelgroep met je lessen over godsdienst en levensbeschouwing? In haar bijdrage doet Judith concrete voorstellen hiervoor.

Andere genomineerden:

Ilse de Nol, docent levensbeschouwing op het Zuider Gymnasium in Rotterdam, schreef een bijdrage aan Narthex 21.1. Dit nummer kende als titel en thema ‘Hoogspanning. Omgaan met controverse en polarisatie in de klas.’ Het artikel van Ilse heette ‘Homo’s moeten uit mijn buurt blijven mevrouw!’ In deze bijdrage vertelt Ilse over de leerling die deze uitspraak deed in een van haar lessen, waarom het goed is dat deze leerling deze uitspraak deed en hoe ze hier mee omgegaan is.

Fianne de With, docent godsdienst/levensbeschouwing op de Jacobus Fruytier Scholengemeenschap te Uddel, schreef een bijdrage voor Narthex (21.3) op grond van haar afstudeerproject waarbij ze voor een verantwoorde bijbeldidactiek in de leer bij het literatuuronderwijs is gegaan. Fianne biedt in haar bijdrage handvatten om met leerlingen die nauwelijks gewend zijn met aandacht teksten in het algemeen en in het bijzonder uit de Bijbel te lezen. De hermeneutische competentie staat hierbij centraal.

Winnaar 2020:

Winnaar 2019: