Kennis en inspiratie uit vaktijdschriften
Elk kwartaal besteden we op de website aandacht aan interessante artikelen die in tijdschriften zijn verschenen. We kijken hierbij naar British Journal of Religious Education, Religion & Education, Journal of Beliefs and Values, Religions (MDPI), Pedagogische Studieën, Pedagogiek, International Journal of Christianity and Education, Journal of Interreligious Dialogue, International Journal of Religion and Spirituality in Society, Religie & Samenleving en Handelingen. Tijdschrift voor Praktische Theologie en Religiewetenschap.
Graag wijzen we je op de volgende interessante artikelen. Medio december 2024 kun je een volgende update verwachten.
Remco Pijpers en Gerdien Bertram-Troost schreven in Handelingen over AI en de ruimte voor menswording in het onderwijs. Ze reflecteren hierin op de impact van AI op (de vormende rol van) onderwijs. Met verschillende theologische, levensbeschouwelijke reflecties over het gebruik van AI in en vanuit school: “Technologie met AI nestelt zich meer en meer in het leven van kinderen en jongeren. Hun cognitieve en zelfs ook emotionele ontwikkeling kan worden gevolgd via grafieken op een dashboard voor de leraar. AI voorspelt, op een computerscherm, welke opdrachten het beste bij het tempo en het vermogen van een leerling passen. Op sociale media duikt AI op in de vorm van digitale influencers die soms nauwelijks van menselijke influencers te onderscheiden zijn. En dit zou nog maar het begin zijn van de rol van AI in het leven van jeugd. Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor scholen: hoe zet je digitale technologie inclusief de vele verschijningsvormen van AI in? Maar ook: hoe begeleid je leerlingen in deze digitale tijd richting volwassenheid?”
In juli publiceerde Journal of Religious Education twee artikelen die gaan over ruimte voor contemplativiteit in de klas.
Juliëtte van Deursen-Vreeburg schreef naar aanleiding van haar promotieonderzoek het artikel (open access) Vacare: from Lectio Divina to Contemplative Reading. Making space for the personal formation of secondary school students. Ze levert met haar onderzoek een bijdrage aan het doel van persoonlijke vorming van leerlingen binnen levensbeschouwing/godsdienst. In het ontwerponderzoek dat ze uitvoerde, onderzocht ze hoe een contemplatieve benadering van het lezen van verhalen kan bijdragen aan de persoonlijke vorming van leerlingen. Ze ontwierp en toetste een vorm van contemplatief lezen van Bijbelse parabels, gebaseerd op de monastieke traditie van Lectio Divina. De werkwijze creëert ruimte voor vrijheid, aandacht en luisterbereidheid in de klas.
Paul Corcoran benadrukt in het artikel (open access) From curiosity to wonder in religious education | Journal of Religious Education de noodzaak voor daadwerkelijke verwondering binnen levensbeschouwelijk leren. Hij stelt dat verwondering, die wordt gekenmerkt door een gevoel van mysterie, grotendeels is vervangen door nieuwsgierigheid, een oppervlakkiger vorm van interesse. Nieuwsgierigheid richt zich op het verkrijgen van antwoorden en controle, terwijl verwondering contemplatie en acceptatie van het onbekende bevordert. Corcoran betoogt dat levensbeschouwelijk onderwijs kan helpen deze diepere vorm van verwondering te ontdekken en ruimte te geven. In onderwijs wordt nieuwsgierigheid niet zelden aangemoedigd als middel om leren te stimuleren, maar dit kan de plek van echte verwondering ondermijnen. Verwondering wordt gezien als een ervaring die voorbijgaat aan de behoefte aan concrete antwoorden en in plaats daarvan waardering voor het mysterie en de complexiteit van het leven cultiveert. Het is belangrijk dat onderwijs ook plaats biedt aan contemplatieve verwondering. De leraar speelt een cruciale rol in het modelleren van verwondering. Verwondering moet niet worden gezien als een ‘skill’ om antwoorden te verkrijgen, maar als een staat van zijn die ons leert ons open te stellen.