Poëzieweek 2025: poëzie in de les
Van 30 januari tot en met 5 februari wordt de poëzieweek georganiseerd. Het thema lijfelijkheid van 2025 biedt alle kans om het over levensbeschouwing te hebben. Hoe zie je de werkelijkheid? Wat komt via je zintuigen binnen? Wat doen ervaringen met je en wat doe jij met je ervaringen? Hoe helpen je zintuigen om de wereld (een beetje beter) te verstaan?
📚 Materialen & tips
Verschillende websites bieden lesmateriaal en leestips. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van lesbrieven zoals Poëzieweek 2025 en Poëzie en muziek op Lesbrieven voortgezet onderwijs – Het Poëziepaleis. Ook de websites Poëzieweek en School der Poezie bieden lesmateriaal. De website met de mooie naam Lezenslessen biedt je verschillende vindplaatsen voor poëzie, zoals in het artikel Poëzieonderwijs, hoe pak je dat aan?. Kijk voor suggesties voor dichtbundels bijvoorbeeld op Cultuurkuur titels 13-15 jaar en Cultuurkuur 16-18 jaar.
👥 Werkvormen
1️⃣ Mooi om deze week je les te starten met een gedicht. Laat je leerlingen ervaren hoe poëzie een venster opent naar levensbeschouwing. Lees een gedicht voor van bijvoorbeeld Lieke Marsman of Marieke Lucas Rijneveld. Ga in gesprek met de leerlingen of laat de leerlingen (eerst) in kleine groepen het gedicht bespreken. Geef de leerlingen een paar vragen mee die gaan over waar het gedicht over vertelt, welke ervaringen in het gedicht je herkent en wat die voor jou betekenen en mogelijkerwijs met voor jou belangrijke waarden (en je levensbeschouwing) te maken hebben.
2️⃣ Laat de leerlingen creatief reageren op een voorgelezen gedicht door een korte reactie te schrijven, een zin uit het gedicht te kiezen en te bespreken of zelf een gedicht te schrijven. Geef de leerlingen bij het schrijven van een gedicht eventueel een startzin. Bijvoorbeeld (aansluitend bij het thema lijfelijkheid): “Ik geloof mijn ogen niet…” (of een variant hierop) of “Alles in mij voelde…” (of een variant hierop).
3️⃣ Laat de leerlingen een ready made maken. Dat is een zin in een tekst die je (door afbrekingen) zo vorm kunt geven dat het een gedicht wordt. Geef de leerlingen een aantal teksten (krantenartikelen, reclamefolders, etc.) of laat hen die zelf (blind) kiezen. Laat ze hierin op zoek gaan naar een sterke veelzeggende zin. Kies eventueel voor het poëzieweekthema als onderwerp.
4️⃣ Een variant op de ready made is een stiftgedicht. Je streept in een tekst alle tekst weg en houdt een aantal woorden over die samen een krachtige zin vormen.
5️⃣ Laat leerlingen een (bestaand of zelf geschreven) gedicht combineren met beeld. Hoe versterkt dat de ervaring van het gedicht? Laat leerlingen een poëzieposter ontwerpen door een gedicht met een foto te illustreren.
6️⃣ Laat de leerlingen een voor hen belangrijke gebeurtenis zo subjectief mogelijk beschrijven met aandacht voor alle zintuigen. Vraag de leerlingen daarna alle tekst die niet per se nodig is weg te strepen zodat een kern ontstaat. Laat hen daarmee een kort gedicht maken.
7️⃣ Laat de leerlingen in antwoord op een voor de klas voorgelezen of zelfgekozen gedicht schrijven over hun levensbeschouwing. Vraag hen een klein aantal woorden te onderstrepen en die te gebruiken als kopjes in hun verhaal. Of wijs zelf een aantal woorden in het gedicht aan. Geef de leerlingen de gelegenheid om in kleine (vertrouwde) groepen hun verhalen uit te wisselen.
🖊️ Schrijftips
Geef de leerlingen bij het schrijven van gedichten een handvol schrijftips, zoals:
- Begin klein: een paar krachtige zinnen kunnen meer zeggen dan een lang verhaal.
- Speel met zintuigen: Hoe ruikt, klinkt of voelt een emotie?
- Durf te schrappen: Schrap woorden die je boodschap niet versterken.
- Lees hardop: Hoe klinkt jouw gedicht als je het voorleest?
📙 Meer lezen
Lees meer over Poëzie en het vak godsdienst op Thomas Godsdienstonderwijs.