Tijd besparen of kiezen voor betekenis
Expertisecentrum Onderwijs en Identiteit en Verus organiseerden 31 januari jl. een netwerkdag over AI. Remco Pijpers was een van de sprekers. Op LinkedIn keek hij terug met verwijzing naar het verhaal van De Kleine Prins van Antoine de Saint-Exupéry. De post biedt een aantal bruikbare vragen voor de onderwijspraktijk. Met toestemming delen we zijn post hier.
Toepassingen als Co-Pilot worden aan het onderwijs verkocht met de belofte dat ze tijd besparen en bijdragen aan efficientie. Los van de vraag of dat ook zo is, moeten we onszelf blijven afvragen: willen we altijd tijd besparen?
In De Kleine Prins van Antoine de Saint-Exupéry ontmoet de kleine prins een koopman die ons nu misschien AI zou hebben aangeboden.
Die ontmoeting gaat zo:
“Goedemorgen,” zei de kleine prins.
“Goedemorgen,” zei de koopman.
Dit was een koopman die pillen verkocht die waren uitgevonden om dorst te lessen. Je hoefde maar één pil per week te slikken, en je zou geen behoefte meer hebben om iets te drinken.
“Waarom verkoop je die?” vroeg de kleine prins.
“Omdat ze een enorme hoeveelheid tijd besparen,” zei de koopman. “Er zijn berekeningen gemaakt door experts. Met deze pillen bespaar je drieënvijftig minuten per week.”
“En wat doe ik met die drieënvijftig minuten?”
“Wat je maar wilt…”
“Wat mij betreft,” zei de kleine prins bij zichzelf, “als ik drieënvijftig minuten had om te besteden zoals ik wilde, zou ik op mijn gemak naar een bron met vers water lopen.”
Niet alles in het leven draait om nut of efficiëntie, wilde de Saint-Exupéry maar zeggen. Waardeer het betekenisvolle.
Zo zijn er tal van geschikte ‘oude’ verhalen, vertelde ik gister bij de bijeenkomst ‘AI: zegen of zorg’, georganiseerd door het Expertisecentrum Onderwijs en Identiteit en Verus (https://lnkd.in/eVcQQ3Dm). Deze verhalen kunnen een vertragend perspectief bieden op het ‘razen’ van de huidige technologie.
Ter inspiratie wat reflectievragen, met dank aan De Kleine Prins:
𝐎𝐦 𝐭𝐞 𝐛𝐞𝐬𝐩𝐫𝐞𝐤𝐞𝐧 𝐦𝐞𝐭 𝐜𝐨𝐥𝐥𝐞𝐠𝐚’𝐬:
1. Welke aspecten van leren en onderwijzen verliezen hun waarde als we ze proberen te optimaliseren voor efficiëntie?
2. Welke vormen van menselijke interactie zijn onmisbaar in het onderwijs, ongeacht de mogelijkheden van AI?
3. Wanneer wordt AI een bedreiging voor de professionele autonomie van leraren, en hoe kunnen we dat voorkomen?
𝐌𝐞𝐭 𝐥𝐞𝐞𝐫𝐥𝐢𝐧𝐠𝐞𝐧 𝐢𝐧 𝐡𝐞𝐭 𝐩𝐨:
1. Moet alles in de klas sneller en makkelijker gaan, of zijn er dingen die juist langzaam en met aandacht moeten gebeuren?
2. Wat is iets in de klas dat je graag zelf doet, zonder hulp van een computer of AI?
3. Waarom is het soms fijn om zelf na te denken in plaats van een computer het antwoord te laten geven?
𝐌𝐞𝐭 𝐥𝐞𝐞𝐫𝐥𝐢𝐧𝐠𝐞𝐧 𝐢𝐧 𝐡𝐞𝐭 𝐯𝐨:
1. Zijn er in het onderwijs zaken die nuttig lijken, maar ten koste gaan van iets waardevols?
2. Wat zijn voor jullie kleine, betekenisvolle momenten zonder technologie?
3. Wat zijn voor jullie de kleine, betekenisvolle momenten mét technologie?
4. De kleine prins stelt vragen die volwassenen soms niet meer stellen. Welke vragen over onderwijs en technologie (zoals AI) zouden we volgens jullie vaker moeten stellen?