De lespraktijk van Younes Boudarqa

Komende tijd stellen verschillende collega’s levensbeschouwing/godsdienst, lid van de VDLG, zichzelf en hun lespraktijk voor. De interviews geven een kijkje in de keuken en maken de kennis die er in scholen is zichtbaar.

Wie ben je, waar werk je en welke werkzaamheden doe je?

‘Ik ben Younes Boudarqa. Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Ik heb de hbo-opleiding docent religie en levensbeschouwing gedaan. In oktober 2023 heb ik mijn diploma gehaald. Ik geef les in Bussum op het Vituscollege. Het is een havo-vwo-gymnasium. Ik heb er eerder in deze school stage gelopen. Het is een plek die veel voor mij betekent. Eerder gaf ik tijdens mijn stage in Grootebroek les in een vmbo-school. Ik houd ervan om veel verschillende dingen te doen. Ik houd van het didactische en het pedagogische aspect van mijn vak. Ik merk dat het me goed afgaat om het contact met leerlingen te ontwikkelen. 

Ons vak heet in de school levensbeschouwelijke vorming. Ik werk in een sectie van drie docenten. We hebben een methode maar gebruiken die niet in alle leerjaren. We gebruiken Wijs worden in de onderbouw. We zijn dat boek aan het loslaten en dit jaar begonnen met werken met Wereldreligies in Nederland. In de eerste klas behandelen we de Abrahamitische godsdiensten. In de tweede klas kiezen we hindoeïsme en boeddhisme. In de derde klas hebben we geen methode maar werken we met verzameld materiaal. We behandelen dan de onderwerpen identiteit en spiritualiteit. In de bovenbouw geven we vooral les over filosofie en ethiek. We laten leerlingen hierbij reflecteren en nadenken over wie ze zijn als persoon. Het gaat om kennis die de leerlingen moeten leren over verschillende theorieën waarbij we ze betekenis laten geven vanuit die theorie en eigen ervaringen. We geven het vak steeds een halfjaar met dubbele tijd. 

‘We maken bij burgerschap de combinatie met de Steam methode. Ik kan Steam ook goed toepassen bij levensbeschouwing.’ 

Ik ben binnen mijn school ook coördinator burgerschap. In die rol kijk ik met alle vakken samen of we toekomen aan de burgerschapsopdracht. Het meeste wordt wel gedaan door het vak levensbeschouwelijke vorming, daarnaast gebeurt veel bij het vak maatschappijleer. We maken bij burgerschap de combinatie met de Steam methode. De letters staan voor Science, Technology, Engineering, Arts & Mathematics. Ik coördineer het nieuwe vak/lesmethode en geef het ook. We zijn begonnen met de eerste klas, daarna gaan we naar de tweede klas. Later volgt de derde klas. STEAM werkt met challenges die de leerlingen moeten uitvoeren. Een opdracht die wij hebben bedacht voor Global klas 1 is om een cultuurfestival te organiseren. Deze opdracht is bedoeld voor het profiel (we hebben er vier) dat bestaat uit de taalvakken, Geschiedenis, aardrijkskunde, LeVo en maatschappijleer. Leerlingen verdiepen zich bij deze challenge in een volkscultuur. Dit dienen ze in groepjes te onderzoeken. Vervolgens gaan ze aan de slag met hun creativiteit om de gekozen volkscultuur te presenteren. Er worden onder andere objecten gemaakt uit de kunst, religie, keuken en kleding van de gekozen volkscultuur.

In de bovenbouw zullen we het programma niet invullen met Steam, maar met vormen van internationalisering omdat je daar te maken hebt met het examenprogramma. Door Steam en internationalisering willen we een doorlopende leerlijn ontwikkelen die bijdraagt aan burgerschap. We willen dat zo doen dat de leerlingen tot slot van hun middelbare schoolcarrière  een soort van een portfolio of een paspoort krijgen. Het programma Steam betekent dat alle vakken wat tijd hebben moeten inleveren. Dat is niet voor iedereen gemakkelijk. Zoals eerder benoemd ben ik binnen Steam nu bezig met het project waarbij de leerlingen een cultuurfestival moeten organiseren. Ze moeten zich verdiepen in aspecten van culturen en daarbij gaat het ook over religie en levensbeschouwing. Dat doen de leerlingen in groepen, waarbij ze kennis leren, vaardigheden opdoen en onderzoekend vermogen ontwikkelen. Dat is niet echt onderzoekend vermogen zoals wij het kennen, maar ze gaan wel op zoek moeten naar informatie, moeten nadenken en leren stap voor stap een proces doorwerken. Binnen Steam is dat proces belangrijker dan het eindproduct.Ik kan Steam ook goed toepassen bij levensbeschouwing. Ik vind het sterke van Steam dat leerlingen ook met hun handen werken. Ze ontwerpen, organiseren, delen. Bij Steam verandert je rol naar coach, begeleider.’

‘Op een gegeven moment ben ik gaan nadenken wat het betekent om moslim te zijn.’

Wat heeft je doen kiezen voor het vak?

‘Ik heb voor het vak gekozen omdat ik me graag bezighoud met grote vragen. Altijd al. Ik ben moslim vanuit huis uit. Op een gegeven moment ben ik gaan nadenken over de vraag wat het betekent om moslim te zijn. Ik wilde een rationele keuze en niet alleen de reden dat ik geboren ben in een moslimgezin en een bepaalde bubbel waar iedereen moslim is. Ik ben erover gaan nadenken en ben onderzoek gaan doen. Ik heb me steeds verdiept in de islam door te lezen en lezingen en podcastst te luisteren. Ik doe nu een premaster aan de VU omdat ik graag religiewetenschappen wil gaan studeren. Ik wil me in die studie uiteindelijk focussen op de islam. Voornamelijk de beginperiode van de islam, want Ik heb tot nu toe heel erg vanuit een binnenperspectief geleerd over de islam. Ik ben benieuwd naar de diverse perspectieven binnen de islam en eveneens het buitenperspectief en wil graag onderzoek doen naar de vraag wat tastbaar te vinden is over de islam in de beginperiode. Ik doe deze studie in de eerste plaats als een persoonlijke verdieping. Ik denk dat het me ook kan helpen islam en andere gemeenschappelijke levensbeschouwingen beter aan te bieden aan mijn leerlingen. Ik zou met de studie ook een bijdrage willen leveren aan iets groters. Ik denk aan onderzoek maar ook een beter debat over de islam. Er is namelijk een dominant beeld over wat de islam is. Echter is de islam veelkleuriger dan wordt gedacht. Niemand heeft een monopolie op een interpretatie van de islam. Er zijn verscheidene interpretaties, en ik zou graag als onderdeel van de Nederlandse islamitische gemeenschap een ander geluid willen laten horen.’

‘Door de bubbels die sociale media creëren, raak je het spirituele aspect kwijt.’

Wat is voor jou belangrijke inspiratie in je werk? 

‘Ik denk dat verschillende personen mij inspireren. Het zijn vooral, ik zou zeggen, deugdzame personen die mij uitdagen om te oefenen in hoe ik me verhoud tot anderen. Mensen die hun leven onder controle hebben. De mensen aan wie ik mij spiegel, helpen mij een voorbeeld te zijn voor mijn leerlingen. Met alle polarisatie die er is, is dat een belangrijke rol die ik heb als leraar. Er zijn over alles zoveel meningen en iedereen roept wat. Door de bubbels die sociale media creëren, raak je het spirituele aspect kwijt. Omdat wij heel erg bezig zijn met anderen. Steeds die impulsen waardoor we niet echt even stoppen om na te denken van wie we zijn. Dan raak je jezelf kwijt. Personen waar ik tegen opkijk, hebben een andere blik op het leven. Ze zijn voor mij een voorbeeld in dat ze het leven op een andere manier waarderen en op een simpele manieren waarderen. Ik wil leerlingen laten nadenken over de vraag hoe kun je jouw leven betekenis geven en een bijdrage leveren aan anderen. Benader het zo, zeg ik altijd, dat jij een soort van een kunstwerk bent. Ik probeer dat uit te dragen als persoon. Ik realiseer me ook dat leerlingen nog volop in ontwikkeling zijn. Kijk naar hersenontwikkeling.’

Wat zijn successen in je onderwijs waar je trots op bent?

‘Ik denk dat dat vooral op pedagogisch niveau gebeurt. Op de een of andere manier raak ik de leerlingen en stem ik goed op hen af. Ik vind het belangrijk om hen te zien. Ze zo goed als kan begrijpen. Ik ben hoogsensitief, dat helpt mij soms om bepaalde leerlingen op te merken. Ik weet leerlingen die gemakkelijk dichtklappen de ruimte te geven. Ik weet ook goed wat de juiste toon is naar elke leerling. Om een voorbeeld te geven, ik had een introverte leerling. Ze was erg teruggetrokken. Ik liet haar eens een tekst lezen. Dat vond ze zo moeilijk dat ze moest huilen. Ik heb de tijd genomen een paar keer met haar te praten en langzaam maar zeker ging het beter. Nu zie ik dat het haar veel beter af gaat. Ik vraag me dan af wat het precies is wat ik heb gedaan. Ik zie dat het resultaat heeft als ik met geduld, aandacht en humor leerlingen leer los te komen.’

Wat is een vraagstuk of een uitdaging in het vak waar je nu vooral aan werkt?

‘Ik merk dat ik het lastig vind als leerlingen de zin van het vak niet zien. Ik vraag me dan af op welke manier ik ervoor kan zorgen dat het voor hen ook een betekenisvol vak wordt. Het is goed voor je ontwikkeling, je leert kijken naar hoe je betekenis geeft aan jouw leven. Levensbeschouwelijke vorming is het vak waar daar ruimte voor is. Ik hoop dat het wel ontstaat uit de band die ik met hen heb. Ik probeer ze spelenderwijs en met humor wel te betrekken. Ik zoek naar manieren om duidelijk te maken waarom we het vak als school hebben en wat de waarde kan zijn van gesprekken waarin je reflecteert. Ik hoop daarin ook een voorbeeld te zijn voor hen. Door de manier waarop ik van voorbeelden leer en manieren zoek om mezelf te verbeteren in bepaalde aspecten. Dat laat ik leerlingen zien als een voorbeeld van je levensbeschouwelijk ontwikkelen.’

‘Wat ik met mijn collega’s vooral kan bieden, is wat we nu onderzoeken. Het doen een plek geven bij levensbeschouwelijke vorming.’

Wat betekent de VDLG voor jou, wat zou je graag nog meer zien binnen de VDLG?

‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik nog niet naar activiteiten ben geweest. Sinds ik mijn studie heb afgerond, merk ik dat ik meer ruimte heb om daaraan mee te doen.  In de laatste Narthex zag ik de overzichten van data met activiteiten. Daar ga ik zeker gebruik van maken. Ik voel nu afgestudeerd veel meer de ruimte om actief te gaan zijn in de vereniging. Wat ik fijn vind aan de vereniging is dat je op de hoogte blijft, van interessante bronnen en vindplaatsen hoort en dat je praktische zaken zoals werkvormen van anderen ziet.’

Wat zou jij VDLG en je collega’s binnen de vereniging kunnen bieden? Waar ligt jouw expertise of kwaliteit?

‘Wat ik met mijn collega’s vooral kan bieden, is wat we nu onderzoeken. Het ‘doen’ een plek geven bij levensbeschouwelijke vorming. We laten leerlingen onderzoek doen en zoiets als het cultuurfestival organiseren. Dat is allemaal nog maar het begin maar wel hoe wij levensbeschouwing en burgerschap meer een plek willen geven in ons curriculum.’

Bronnen 

Methodedeel Wereldreligies in Nederland van Thieme Meulenhoff

Informatiewebsite Starten met STEAM – Leren door te doen